Mijn matras komt bij Ikea vandaan. De naam van het model weet ik niet. Het label met de modelnaam erop is onlangs van het matras gevallen en ik heb het, zonder erbij na te denken, weggegooid. Maar welk model het precies is maakt vanuit het plastic perspectief niet uit, want Ikea verkoopt maar één matrasmodel waar geen plastic in zit. En dat is niet het model waar ik op slaap.
Gif in je matras
De hoofdbestanddelen van matrassen zijn staal, katoen, polyester, polyether en polypropeen. De laatste drie zijn plastic. Het zijn polymeren. Die zijn er trouwens in twee soorten, namelijk natuurlijk en synthetisch. Natuurlijke polymeren kunnen onder andere komen van hout, rubber, katoen, wol, leer en zijde. Deze polymeren worden ook wel biopolymeren genoemd.Polyester, polyether en polypropeen zijn plastic. En plastic vergaat niet. Matrassen leveren een behoorlijk milieuprobleem op. Tot voor kort belandden het gros van de oude matrassen bij het grofvuil waarna ze verbrand werden. Volgens dit artikel in het ND worden er elk jaar 1,2 miljoen matrassen weggegooid in Nederland. Stel je eens voor wat een enorme berg afval dat is!
De meeste matrassen zijn niet alleen schadelijk voor het milieu, maar mogelijk ook voor je gezondheid. Er worden allerlei chemicaliën gebruikt om het plastic en de matras te produceren. De vraag is hoe gezond die chemicaliën zijn. Voorbeelden zijn benzeen, fenolen en formaldehyde. Mariët Ticheler van Meldpunt Gezondheid en Milieu heeft er een rapport over geschreven. Die vind je hier. Vooral nieuwe matrassen kunnen directe gezondheidsklachten geven, zoals hoofdpijn en duizeligheid. Het is onduidelijk wat de chemische cocktail in en op je matras doet met je gezondheid op de lange termijn.
Gif- en plasticvrije alternatieven
Gelukkig zijn er ook matrassen op de markt die minder belastend voor milieu en gezondheid zijn. Wil je zo'n gezonder alternatief, dan doe je er bij aanschaf van een nieuw matras goed aan te kijken naar het materiaal waarvan het ding is gemaakt. Vermijd polyester, polyether en polypropeen zoveel mogelijk. Kies in plaats daarvan voor natuurlijke latex, wol, paardenhaar, linnen, natuurlijke vezels en katoen.Om de keuze wat makkelijker te maken zijn er matrassen met een keurmerk op de markt. In Nederland kan dat het Europese eco-label (de bloem) zijn of keurmerken vanuit het buitenland, bijvoorbeeld de Nordic Swan uit Noord-Europa. Misschien zijn er ook matrassen met Duitse keurmerken op de Nederlandse markt. Om zo'n keurmerk te krijgen moet het product voldoen aan een aantal criteria, waaronder een aantal voor materiaalkeuze en chemicaliën.
Japans bed
Zelf hebben we ons logge, houten, prachtig ouderwetse bed, inclusief matras, verkocht toen we uit Nederland vertrokken afgelopen maart. Bij terugkeer naar Nederland zullen we dus op zoek moeten naar een nieuw bed. We zijn van plan een Japanse futon aan te schaffen. Een futon is, volgens Wikipedia, "een plat matras met een stoffen buitenkant die gevuld is met katoen, wol of synthetische tussenvulling." Die zijn onder andere te koop bij Kodama in Amsterdam.Futons hebben ten minste twee voordelen. Ten eerste zijn ze makkelijk op te rollen, te verplaatsen en op te bergen. Dit is belangrijk voor ons omdat we zelden lang op één plaats wonen en het niet onwaarschijnlijk is dat we na terugkeer in Nederland wéér voor korte of langere tijd naar het buitenland gaan. Ten tweede zijn futons traditioneel niet veerkrachtig. Hard dus. Dat schijnt goed te zijn voor je rug. In China zijn matrassen doorgaans ook hard. Daar ben ik inmiddels aan gewend. Ik slaap er niet minder door.
Het model futon dat onze interesse heeft is gemaakt van 100% biologisch katoen. Wel vraag ik me af in hoeverre het ding behandeld is met chemicaliën, bijvoorbeeld met een vlamvertrager. Ik zal er een mail aan wijden naar de winkel. Update volgt.
Update. Op mijn email naar Kodama kreeg ik heel snel het volgende antwoord: "De katoen die onze futonmakerij gebruikt is op dit moment helaas niet gecertificeerd. Er zijn leverings problemen gerezen met betrouwbaar gecertificeerde katoen. De huidige katoen komt uit de Kaukasus en zou niet of in elk geval weinig bespoten zijn. Wel kunnen we garanderen dat de futons binnen en buiten 100% katoen zijn en geen van de door jou genoemde stoffen bevatten." Ik had gevraagd of het matras vlamvertragers, lijmen en bleekmiddelen bevat.
Recycle je oude matras
Mocht je af willen van je oude matras, zorg er dan voor dat de matras gerecycled wordt. Vraag na bij je gemeente hoe de matrassen ingezameld worden. Doet jouw gemeente nog niet aan recycling van matrassen, vraag dan eens te kijken naar RetourMatras. Dit is een nieuw bedrijf dat de materialen gescheiden uit oude matrassen haalt om dit vervolgens als grondstof te verkopen. Zo wordt jouw oude matras weer een nieuw product. Latex wordt gebruikt in sportmatten en als opvulmateriaal in de meubelindustrie. Polyether wordt verwerkt in ondertapijt en isolatieplaten. Als je een nieuw matras koopt, informeer dan naar de mogelijkheid je oude matras te recyclen.Lees ook:
